Khi Trung Quốc thúc đẩy luật chống lãng phí, xu hướng mua hàng sắp hết hạn sử dụng để được giảm giá, trở nên thịnh hành trong giới trẻ nước này.
Hai năm trước, Lily, sinh viên ở Quảng Châu đã mua một hộp sữa đậu nành gần hết hạn với số tiền chỉ bằng một phần ba giá gốc. Khi kể với bạn, nhưng người đó nói rằng loại thực phẩm này sẽ gây hại cho sức khỏe. Từ đó, Lily không bao giờ kể chuyện mua đồ sắp hết hạn vì sợ mọi người đánh giá là bủn xỉn quá mức.
Dù thế, nữ sinh này vẫn tiếp tục mua đồ sắp “hết đát” vì mức giảm giá hấp dẫn. Cô lập một nhóm trên mạng xã hội, chuyên giới thiệu các mẹo mua thực phẩm sắp hết hạn mỗi ngày và thu hút hơn 57.000 thành viên, hầu hết là giới trẻ. “Tôi thấy trên mạng có rất nhiều người mua những loại thực phẩm sắp hết hạn giống tôi để tiết kiệm. Việc này chẳng có gì sai cả”, cô nói.
Xu hướng mua đồ sắp hết hạn này bắt đầu thịnh hành ở giới trẻ trong những năm gần đây, đặc biệt khi Luật chống lãng phí thực phẩm của Trung Quốc được thông qua vào tháng 4. Luật này cấm các chương trình phát sóng ăn uống vô tội vạ và phạt các nhà hàng “lôi kéo, lừa dối” khách hàng đặt, gọi quá nhiều thức ăn.
Theo báo cáo năm 2020, các thành phố của Trung Quốc lãng phí gần 18 tỷ kg thực phẩm mỗi năm. Ngay trước khi luật chống lãng phí có hiệu lực, nhiều siêu thị ở Trung Quốc đã đua nhau giảm giá các mặt hàng sắp hết hạn.
Tại siêu thị Yongwang ở Thâm Quyến, cuối mỗi lối đi có những kệ thực phẩm chứa đầy mì ống, trà, dầu và nước sốt lẩu sẽ hết hạn trong hai tháng tới. Một nhân viên bán hàng tên Liu cho biết, thực phẩm ở đó được giảm tới 70% và nhân viên phải kiểm tra các sản phẩm mỗi ngày để đảm bảo không có sản phẩm nào quá hạn sử dụng. “Cách này giúp giảm rất nhiều chất thải. Các siêu thị được yêu cầu vứt bỏ thực phẩm quá hạn và giảm giá để thúc đẩy doanh số bán hàng”, cô nói. Trước kia, thói quen mua hàng sắp hết hạn chỉ có ở những người lớn tuổi. Nhưng xu hướng này đang ngày càng được trẻ hóa.
Lily cho biết lúc đầu, cô cũng băn khoăn liệu sử dụng thực phẩm sắp hết hạn có thể gây hại cho sức khỏe của mình hay không, nhưng mức giảm 50-70% lại quá hấp dẫn.
“Cửa hàng bánh mì sẽ giảm giá 50% món bánh mì cuộn sau 16h mỗi ngày. Các cửa hàng khác giảm giá 70% hoặc 80%. Nếu tôi có thể ăn hết sớm, tôi sẽ chọn mua tất cả,” cô ấy nói.
Nhóm mua hàng có tên “I love near-expired food” (Tôi thích thực phẩm sắp hết hạn) do Lily lập ra, các thành viên chia sẻ với nhau về nhãn hiệu, cửa hàng trực tuyến thường giảm giá những sản phẩm sắp hết hạn và những loại thực phẩm nào nên mua. Một bài đăng phổ biến trên kênh này hỏi: “Bạn có xấu hổ khi mua thực phẩm sắp hết hạn sử dụng không?” Hầu hết câu trả lời đều nói rằng không có gì phải xấu hổ khi có thể tiết kiệm tiền và không lãng phí thức ăn.
Tại các thành phố như Bắc Kinh và Thượng Hải, các cửa hàng và siêu thị dành riêng cho thực phẩm sắp hết hạn cũng mọc lên như nấm, nhằm đáp ứng xu hướng thịnh hành của giới trẻ.
HotMaxx, một cửa hàng chuyên bán thực phẩm sắp hết hạn với mức chiết khấu từ 50% đến 80%, đã nhanh chóng mở rộng quy mô kể từ năm 2020, với hơn 50 cửa hàng chỉ riêng ở Thượng Hải. Chuỗi cửa hàng thiết lập các giao dịch với hơn 200 thương hiệu thực phẩm nổi tiếng, bao gồm công ty bánh kẹo Italy, Ferrero và nhà sản xuất đồ ăn nhẹ Đài Loan Want Want.
Tuy nhiên, hiện nay thực phẩm sắp hết hạn sử dụng vẫn là một “thị trường ngách” vì chính phủ Trung Quốc không có chính sách khuyến khích hành vi như vậy. Bất chấp mọi thứ, ngành công nghiệp này có vẻ vẫn đang ăn nên làm ra.
Tháng này, đài truyền hình nhà nước CCTV của Trung Quốc đã giới thiệu kênh của Lily như một ví dụ về chiến dịch chống lãng phí thực phẩm. Kênh của cô tăng thêm 10.000 người đăng ký.
“Chúng tôi vẫn mua thực phẩm giảm giá lâu nay, nhưng nhờ có luật chống lãng phí mà mọi người bắt đầu chú ý hơn trước”, cô nói.
Hoàng Phong (Theo South China Morning Post)